Kanał Elbląski
Pięć Pochylni
Kanał Elbląski
Elbląg – Ostróda (80.4 km),
Ostróda – Stare Jabłonki (16.9 km),
Miłomłyn – Iława (32,2 km).
Ogromnym atutem jest to, że szlak wodny Kanału Elbląskiego prowadzi przez takie jeziora, jak: Druzno, Piniewo, Sambród, Ruda Woda, Ilińsk, Drwęckie, Pauzeńskie, Szeląg Wielki, Szeląg Mały, Dauby, Karnickie, Jeziorak oraz Ewingi.
Do szlaku przynależą także liczne fragmenty lasów chronionych, kompleksy leśne, lasy łęgowe, siedliska oraz zbiorowiska roślinne. Teren obejmuje również Puszczę Ostródzką (Lasy Taborskie, Jabłonowskie, Liwskie). Wart uwagi jest także rezerwat ptactwa wodnego jezioro Druzno.
Mosty, które są zabytkami sztuki hydrotechnicznej, możemy zobaczyć na rzece Dzierzgoń w miejscowości Dzierzgonka, na Tinie w jeziorze, na Fiszewce w Szopach Elbląskich oraz w Elblągu przy Stoczni Elbląg.
Proponowane trasy wycieczek
Rzeka Elbląg, jest nazywana potocznie Elblążką. Jej długość to około 20 kilometrów. Niektóre źródła podają inne dane (16–17,7 km), a różnica jest związana z końcowym odcinkiem. Niekiedy za ujście rzeki do Zalewu Wiślanego uznaje się główkę czerwoną, a innym razem – zieloną.
Jest ważną arterią, ponieważ łączy szlak Kanału Elbląskiego i Pojezierza Iławskiego z Elblągiem i Zalewem Wiślanym. Wpadają do niej Tina i Fiszewka. Do Nogatu (i dalej także do Zalewu) prowadzi od Elblążki Kanał Jagielloński, który ma swój początek na granicy Elbląga.
Informacje żeglugowe Nurt
Elblążka ma niewielki prąd, a czasem, przy wiatrach od Zalewu Wiślanego, występuje tzw. „cofka” – to zjawisko, gdy rzeka zmienia kierunek, a następnie płynie w stronę jeziora Druzno, podtapiając Elbląg oraz okoliczne wioski.
Ruch na rzece
Od Elbląga można na rzece spotkać barki z pchaczami, a także nieco większe statki, które płyną z Bałtyku przez Cieśninę Bałtijską. Trzeba wykazać dużą ostrożność podczas mijania się z nimi. Odcinek od Elbląga do Zalewu Wiślanego wyróżnia się się, w stosunku do okolicznych szlaków wodnych, bardzo dużym ruchem jednostek wodnych. Przepływają tędy jachty i motorówki, łodzie z wędkarzami, statki kapitanatu portu, straży granicznej, pchacze z barkami, a także elbląg-maxy – statki morskie, które płyną do Elbląga przez Cieśninę Bałtijską i Zalew Wiślany. Ruch jest naprawdę natężony, dlatego trzeba zachować wzmożoną uwagę.
Charakterystyka Kanału
Kanał Jagielloński stanowi najstarszy kanał w kraju. Powstał w 1438 roku. Mierzy 5,8 kilometra i łączy Nogat z Elblążką – w pobliżu miejscowości Kępki.
Informacje żeglugowe
Żegluga po kanale nie sprawia sporych kłopotów. Jachty muszą mieć położony maszt, ze względu na most przy połączeniu Kanału Jagiellońskiego z Nogatem. Większość brzegów jest porośnięta trzciną, natomiast na długich odcinkach kanał jest umocniony drewnianymi palikami. Krajobraz, który możemy podziwiać wokół, to przeważnie pola uprawne. Na całym szlaku łowi sporo wędkarzy.
Kanał Jagielloński oraz Nogat jako szlak wodny z Elbląga na Zalew Wiślany
Podstawową drogą wodną z Elbląga na Zalew Wiślany jest Elblążka. Most pontonowy, który jest położony w Nowakowie, w razie zbyt wysokich lub zbyt niskich stanów wody, nie jest otwierany. Alternatywną trasą na Zalew Wiślany z Elbląga jest Kanał Jagielloński i Nogat.
Nogat jest typową żuławską rzeką, ze śladami pierwotnej przyrody i unikatowymi zabytkami po obu brzegach. Stanowi także prawe ramię delty Wisły. Zaczyna się na jej 886,6 kilometrze w Białej Górze i po 62 kilometrach wpada do Zalewu Wiślanego. Nogat prowadzi zaledwie 3% wód Wisły do ujścia, stąd też jego niewielki prąd, który odróżnia go od królowej polskich rzek.Szerokość Nogatu waha się od 80 do 200 metrów, z kolei szerokość wyznakowanego bakenami (bojami) szlaku żeglownego to około 30 metrów.
Informacje żeglugowe
Głębokość
Nogat zalicza się do żeglownych dróg wodnych II klasy. Dzieli się na dwa odcinki: Pierwszy, skanalizowany – od śluzy w Białej Górze, przez dwie kolejne w Szonowie i Rakowcu, aż po stopień wodny w Michałowie na 38 km. Zanurzenie maksymalne na tym odcinku wynosi 1,6 m. Drugi, aż do ujścia do Zalewu Wiślanego (62 km), na którym Nogat jest rzeką żeglowną wolno płynącą – zanurzenie maksymalnie to 1,4 m.
Linie wysokiego napięcia i mosty
Szlak wodny Nogatu nie powinien przysporzyć większych trudności nawigacyjnych. Najniższa linia wysokiego napięcia znajduje się na wysokości 12,0 m. Najniższy most to ten, który znajduje się w Kępkach (50,8 km) o wysokości 3,3–3,7 m prześwitu w przęśle żeglownym (w zależności od poziomu wody).
Śluzy
Wszystkie śluzy na Nogacie mają podobne wymiary, które wynoszą ok. 57 m długości i ok. 9,5 m szerokości. Wyposażone w podwójne wrota, lecz obsługa zwykle otwiera tylko jedne. Realna szerokość na wejściu i wyjściu to niecałe 5 m.
Roślinność
Płynąc Nogatem, trzeba trzymać się środka szlaku żeglownego. Zmniejsza to ryzyko wkręcenia w śrubę roślinności wodnej. W związku z uruchomieniem elektrowni wodnych na śluzach w Szonowie i Michałowie, na rzece pojawił się słaby prąd lecz jest on prawie niewyczuwalny dla żeglujących, ale za to korzystny – roślinność lepiej spływa i nie utrudnia przeprawy.
Cumowanie
Brzegi Nogatu są porośnięte szuwarami, między którymi można jednak znaleźć dogodne plaże zarówno do cumowania, jak i biwakowania.
Jezioro Drużno:
To płytkie jezioro, które stanowi fragment dawnej zatoki morskiej. Obecnie jest ostoją ptactwa wodnego i rezerwatem przyrody. Na jeziorze zaobserwowano ponad dwieście gatunków ptaków wodnych oraz błotnych. W ornitologicznym raju spotkamy kormorany, perkozy, czaple, żurawie, rybitwy czy mewy śmieszki. Głębokość jeziora wynosi od 1,25 – 3 metrów.
Po jeziorze Drużno pływamy wyłącznie wyznaczonym torem wodnym. Należy dodać, że zboczenie z drogi będzie skutkowało koniecznością czyszczenia śruby. Podczas cumowania przy brzegu należy wziąć pod uwagę fakt, iż mogą wystąpić wahania głębokości. Przy mocnych wiatrach południowych, poziom wody w jeziorze Drużno ulega obniżeniu.
Pochylnie Kanału Elbląskiego:
Na Kanale Elbląskim wybudowano wiele urządzeń hydrotechnicznych, które składają się na jego trasę, a także służą do utrzymania żeglugi. Najbardziej znane z nich to Pochylnie Kanału Elbląskiego. Celem budowy pochylni było zniwelowanie różnicy poziomów pomiędzy Buczyńcem a jezioro Drużno.
Pochylnie
1 – Nowe Całuny
2 – Jelenie
3 – Oleśnica
4 – Kąty
5 – Buczyniec
Trasa rejsu przebiega przez odcinek Kanału Elbląskiego, na którym znajdują się m.in.: system 5 pochylni. Dodatkową ciekawostką turystyczną jest historia legendarnej osady Truso, która niegdyś znajdowała się w okolicy jeziora Druzno.
Pochylnie i śluzy to dziś jedyna tego typu działająca maszyneria na świecie. Kanał Elbląski powstał w drugiej połowie XIX wieku, aby obsługiwać żeglugę towarową. Obecnie towary już tędy nie podróżują. Kanał jest tylko (i aż!) atrakcją turystyczną. Unikatem na skalę europejską jest 5 pochylni, którymi zastąpiono śluzy. Statek wpływa na specjalną platformę, a następnie po szynach przetacza się na drugą stronę wzniesienia.
Kanał Elbląski, który został zbudowany w latach 1844-81, jest unikatowym w skali świata zabytkiem hydrotechniki. Budowa kanału miała na celu skrócenie drogi transportu towarów (drewno, zboże i inne płody rolne) z Warmii i Mazur (Prus Wschodnich) do Bałtyku oraz Gdańska.
Szlakiem zabytkowych mostów zwodzonych i obrotowych wokół Elbląga.
Warto wiedzieć.
Mosty, będące zabytkami sztuki hydrotechnicznej, obecnie nie otwierane, możemy zobaczyć: na rzece Dzierzgoń w miejscowości Dzierzgonka, na Tinie w Jeziorze, na Fiszewce w Szopach Elbląskich, w Elblągu przy Stoczni Elbląg. Ukoronowaniem wycieczki może być dotarcie do miejscowości Węgle-Żukowo, gdzie na przystani wędkarskiej wynajmujemy łódkę. Wodą lub od strony lądu możemy dotrzeć do wieży obserwacyjnej, przy ujściu rzeki Dzierzgoń do Druzna. Do wieży dochodzimy dwudziestominutowym spacerem wzdłuż rzeki. Wspaniałe widoki na całe jezioro.
Elbląg
Elbląg jest miastem położonym w północnej części Polski. Leży nad rzeką Elbląg, która łączy jezioro Druzno z Zalewem Wiślanym. Miasto zostało założone w XIII wieku. Koniecznie trzeba zobaczyć: Stare Miasto, Bramę Targową z XIV wieku, gotycki kościół z XIV w pw. Św. Mikołaja i wiele innych.